مقررات ملی ساختمان، مجموعه‌ای از نکات مختلف در صنعت ساختمان‌سازی کشور را شامل می‌شود که در این بین، یکی از مهم‌ترین موارد، درز انقطاع است.

به گزارش اخبار ساختمان، این موضوع که بیشتر برای ساختمان‌های آپارتمانی مطرح می‌شود، اهمیت بالایی در حفظ امنیت خود سازه و سازه‌های مجاور آن دارد و همچنین سخت‌گیری‌های قانونی زیادی نیز برای اجرای آن به چشم می‌خورد.

اگر مشتاق به کسب اطلاعات بیشتر در این باره هستید، در ادامه این نوشته همراه ما باشید تا به صورت کامل به بررسی درز انقطاع در مقررات ملی ساختمان بپردازیم.

درز انقطاع چیست؟

برای افزایش ایمنی یک ساختمان، معمولا بیشترین چیزی که به ذهن می‌رسد بهره‌بری از متد‌های استاندارد ساخت و همچنین استفاده از مصالح، خصوصا مقاطع فولادی با کیفیت است. این موارد اهمیت دارند اما در این بین که مشغول بررسی قیمت میلگرد ۸ و قیمت روز بهترین بتن و سایر مصالح هستید، باید به یک سری اصول ساده، نظیر درز انقطاع نیز توجه کنید.

درز انقطاع در واقع یک فاصله مشخص بین دو سازه است که برای جلوگیری از آسیب ساختمان‌ها به یکدیگر در نظر گرفته می‌شود. وظیفه این درز انقطاع این است که از انتقال نیرو بین دو سازه جلوگیری کند که این امر در هنگام زلزله می‌تواند به خوبی امنیت دو ساز را بالاتر ببرد. به عبارت دیگر، درز انقطاع می‌تواند با جلوگیری از برخورد دو سازه به هم در هنگام زلزله، جلوی تخریب بیشتر را بگیرد.

در نظر گرفتن این فاصله طبق آیین نامه 2800 و مقررات ملی ساختمان برای تمامی سازه‌هایی که در مجاورت ساختمان‌های دیگر قرار دارند ضروری بوده و حتما باید اجرا شود.

درز انقطاع در مقررات ملی ساختمان

از آنجا که درز انقطاع تماما جنبه ایمنی داشته و نقش دیگری برای یک ساختمان ندارد، سخت‌گیری‌ها و بند‌های زیادی نیز در مقررات ملی ساختمان برای آن وجود دارد که در ادامه این بند‌ها را بیشتر بررسی خواهیم کرد.

بند 14 – 11 – 6

درز انقطاع در ساختمان‌های پنج طبقه و کمتر، فاصله هر طبقه از مرز زمین مجاور حداقل باید برابر پنج هزارم ارتفاع آن طبقه از روی تراز پایه باشد.
در ساختمان‌هایی که در گروه‌های خطر پذیری 1 و 2 قرار می‌گیرند، در ساختمان‌های با گروه خطرپذیری یک و دو با هر تعداد طبقه و در ساختمان‌های با بیشتر از پنج طبقه، عرض فاصله هر طبقه از مرز زمین مجاور نباید کمتر از تغییر مکان جانبی طرح آن طبقه، تغییر مکان غیر ارتجاعی ناشی از زلزله طرح با اعمال ضریب بزرگنمایی Cd و لحاظ اثر P-Δ مندرج در استاندارد 2800، باشد.

اگر زمین، مجاور معبر عمومی باشد، رعایت فاصله مزبور ضروری نیست. اگر درز انقطاع از داخل یک ساختمان واقع در یک ملک عبور نماید می‌توان از جذر مجموع مربعات تغییر مکان‌های جانبی طرح دو ساختمان برای تعیین عرض درز انقطاع استفاده کرد و یا اینکه فاصله هر سازه از مرز مشترک دو قسمت را به هفتاد درصد مقدار تغییر مکان جانبی طرح آن کاهش داد.

بند 1 – 4 – 1 آیین نامه 2800

برای حذف و یا کاهش خسارات ناشی از ضربه ساختمان مجاور به ساختمان مورد نظر، هر دو ساختمان باید با پیش‌بینی میزان مناسب درز انقطاع، از یکدیگر جدا شده و با فاصله‌ای حداقل از مرز مشترک با زمین‌ها ساخته شوند.

برای تعیین ابعاد مناسب درز انقطاع در ساختمان‌هایی با هشت طبقه و کمتر، فاصله هر طبقه از مرز زمین مجاور حداقل باید برابر پنج هزارم ارتفاع آن طبقه از روی تراز پایه باشد.
در ساختمان‌هایی با بیشتر از هشت طبقه و یا ساختمان‌های با اهمیت “خیلی زیاد” یا "زیاد" با هر تعداد طبقه، عرض درز انقطاع باید با استفاده از ضابطه بند 3-5-6 تعیین شود.

فاصله درز انقطاع را می‌توان با مصالح کم مقاومت که در هنگام وقوع زلزله بر اثر برخورد دو ساختمان به آسانی خرد می‌شوند، به نحو مناسبی پر نمود به طوری که پس از زلزله به سادگی قابل جایگزین کردن و به‌سازی باشد.

تراز پایه چیست؟

در بررسی مراحل ساخت ساختمان و خصوصا در مرحله تعیین درز انقطاع، یکی از اصطلاحاتی که با آن برخورد خواهید کرد، تراز پایه است و شاید برای شما ناآشنا باشد. تراز پایه در بیان ساده به معنی فاصله هر طبقه از فونداسیون سازه است.

در ساختمان‌هایی با اهمیت خیلی زیاد یا زیاد و همچنین ساختمان‌هایی با 8 طبقه و بیشتر، درز انقطاع در هر طبقه نباید کمتر از حاصل‌ضرب تغییر مکان جانبی نسبی طرح آن طبقه Drift ضربدر ضریب رفتار R در نظر گرفته شود. هر یک از ساختمان‌های مجاور ملزم به رعایت نیمی از این فاصله می‌باشند.

عواقب عدم در نظر گرفتن درز انقطاع

همانطور که در ابتدا نیز گفته شد، در نظر گرفتن درز انقطاع، از نظر قانونی برای تمامی سازه‌ها الزامی است و اگر از این کار چشم‌پوشی شود، عواقب قانونی در انتظار مجری خواهند بود. برخی از این موارد در ادامه آمده‌اند:

در نظر نگرفتن درز انقطاع، به دلایلی که پیشتر بررسی کردیم می‌تواند برای ساختمان‌های مجاور خطر ساز باشد و از این رو، برای آن ساختمان‌ها حق شکایت و پیگیری قانونی ایجاد می‌شود.
رعایت نکردن درز انقطاع علاوه بر محکومیت‌های انتظامی، می‌تواند باعث محکومیت‌های قضایی نیز بشود.
اعلام عدم رعایت درز انقطاع به مرجع صدور پروانه، از وظایف مهندس ناظر بوده و اهمال‌کاری در این زمینه می‌تواند برای مهندس ناظر نیز عواقب قانونی داشته باشد.

مسئولیت رعایت جزئیات فنی

پروژه‌های ساختمانی معمولا یا با 4 مهندس ناظر اجرا می‌شوند. در این پروژه‌ها لازم است که هر چهار ناظر نسبت به پیگیری‌های جزئیات فنی اقدام کنند. به عبارت دیگر هر دو مهندس ناظر رشته‌های معماری و عمران در رابطه با عدم رعایت جزئیات فنی درز انقطاع مسئولیت دارند. همچنین لازم به ذکر است که در پروژه‌هایی که ناظر نقشه بردار حضور دارد، کنترل اجرای صحیح باید طبق نظر وی انجام شود.

کلام آخر

یکی از عوامل خطرساز برای هر سازه در هنگام زلزله، برخورد با سازه‌های مجاور است که می‌تواند میزان خسارت را چند برابر بیشتر کند. این مشکل بسیار جدی است اما یک راهکار ساده تحت عنوان درز انقطاع توانسته به خوبی آن را حل کند. درز انقطاع عبارت است از فاصله‌ای مشخص که طبق محاسبات خاصی تعیین شده و بین دو ساختمان در مجاورت یکدیگر قرار می‌گیرد تا در هنگام زلزله، این دو ساختمان با هم برخوردی نداشته باشد.

درصورتی‌که پروژه ساخت و سازی در دست دارید و می‌خواهید ساختمانی بسازید، حتما به انواع مقاطع فولادی از جمله میلگردهای آجدار، انواع خاموت و تیرآهن‌های مختلف نیاز خواهید داشت. شما می‌توانید برای خرید این مقاطع، به بازرگانی‌های معتبر فعال در بازار آهن و فولاد مراجعه نمایید.

بازرگانی فولاد آیرومارت، با تکیه بر تجربه سی ساله پیشکسوتان در این بازار، انواع مقاطع فولادی را به بهترین قیمت بازار عرضه می‌نماید. شما می‌توانید جهت استعلام قیمت روز و خرید آنلاین این مقاطعبه وبسایت آیرومارت به نشانی iromart.com مراجعه نمایید و یا از طریق شماره تماس 02145306 با کارشناسان این مجموعه تماس گرفته و از مشاوره‌های ایشان استفاده نمایید.
آیرومارت، با شعار "یک کلیک تا خرید آهن"، سالهاست که تلاش خود را رضایت مشتریان و رفع آسان نیاز ایشان قرار داده است.