صفحه ستون یا بیس پلیت در واقع یک صفحه مسطح از جنس فولاد است که در فونداسیون فولادی به‌ عنوان المان واسط بین ستون و بتن قرار می‌ گیرد.

به گزارش اخبار ساختمان، در صنعت ساختمان و ساخت ‌و ساز عناصر فولادی نقش به‌ سزایی را ایفا می ‌کنند. یکی از عناصر و المان ‌های مهم در ساخت یک بنا و اجرای سازه ‌های فولادی، بیس پلیت یا صفحه ستون است. در این مقاله به معرفی بیس پلیت پرداخته و انواع آن را شرح می ‌دهیم.

صفحه ستون چیست؟

صفحه ستون به عنوان یک رابط فولادی بین ستون های فلزی و پایه های بتنی در فنداسیون استفاده می شود. این اتصالات در زیر ستون ها برای توزیع بارهای اعمال شده به بخش بتنی و پیوند دادن انتهای پایین ستون به پی استفاده می شود.

اتصالات فولادی برای سازه های فلزی بسیار مهم هستند. در این اتصالات می بایست از ثبات ساختار اطمینان حاصل کرد و نوع پیوند داخلی به بهترین شکل ممکن طراحی و پیاده سازی شود. صفحه ستون نیز به عنوان بخش مهمی از این ساختار در نظر گرفته می شود چون با توزیع فشارهای منتقل شده از طریق ستون به بتن از آسیب به پی ساختمان جلوگیری می کند.

وظایف مهم صفحه ستون چیست؟

هنگامی که صحبت از وظیفه صفحه ستون می­ شود باید توجه داشت که وظیفه اول این قطعه، افزایش سطح تماس ستون و پی و وظیفه دوم آن نیز توزیع نیروهایی است که توسط ستون در حد قابل تحملی برای پی به ساختمان وارد می شود.

انواع اتصال صفحه ستون

صفحه ستون‌ ها را می‌ توان از نظر نوع مدل نصبشان به 2 گروه تقسیم ‌بندی کرد:

اتصال گیردار

اگر از اتصال گیر دار برای صفحه ستون استفاده شود باید انکر بولت ها به اندازه کافی بلند باشد تا صفحه ورق نچرخد. همچنین برای کاهش چرخش صفحه ستون باید ضخامت بالا باشد. اتصال گیردار تمام نیروهای فشاری و برشی و خمشی را به فنداسیون منتقل می کند.

اتصال مفصلی

این اتصال مورد استفاده برای ساختمان های چندطبقه است و می تواند فشارهای برشی و فشاری را تحمل نماید. در اتصال مفصلی توسط جوش بالا و همچنین پایین اتصال به ستون متصل می شود.

ابعاد صفحه ستون چقدر است؟

مهمترین پارامتر در طراحی بیس پلیت که باید به آن توجه کرد طول، عرض و ضخامت صفحه ستون است. ابعاد صفحه ستون به بار ستون (ثقلی) و بار لنگری (زلزله) و … ارتباط دارد كه هر چه تحمل بار بیشتر باشد به تناسب ابعاد و ضخامت صفحه ستون نیز متفاوت خواهد بود.

مراحل اجرای صفحه ستون چگونه است؟

از آنجا که صفحه ستون و بیس پلیت ‌ها جزو اعضای تأثیرگذار در امنیت ساختمان‌ ها هستند باید در هنگام نصب و اجرای بیس پلیت به نکاتی توجه کرد که در اینجا به برخی از آن‌ ها اشاره می ‌کنیم:

1. باید برای قرار گرفتن بیس پلیت مکان مشخص و دقیقی انتخاب شود و با کمک نیروهای ماهر اجرای آن انجام شود.

2. صفحه ستون باید بدون فاصله از بتن باشد و از گروت برای هموار نمودن ناهمواری ها استفاده شود.

3. دوغاب ریزی نیز باید به صورت مداوم در یک مرحله انجام گیرد و دمای اب می بایست از ۲۰ درجه کمتر باشد.

4. گروت ریزی باید در سطوحی عاری از گرد و خاک و تمیز انجام شود.

5. حدود سه ساعت محل معین را از اب پر می کنند و ان را قبل از گروت ریزی خالی و خشک می کنند.

6. برای عبور هوا یک سوراخ وسط بیس پلیت ایجاد می کنند تا برای فرایند هواگیری مورد استفاده قرار گیرد.

7. بعضی از بیس پلیت ها بر روی ستون توسط کارخانه ها جوش داده می شوند و فقط به گروت نیاز دارند و به بتن با کمک بولت ها متصل می شوند.

8. برای اینکه صفحه ستون در برابر رطوبت محافظت شود می توان با بتن اطراف بیس بلیت را پوشاند اما باید توجه داشت که سطح بیس پلیت تمیز و عاری از الودگی باشد یا می توان با رنگ روی صفحه ستون پوشانده شود و روش دیگر استفاده از ترکیب مواد قیری با ماسه نرم است که اطراف صفحه ستون را با ان می پوشانند.

نصب کردن پیچ مهاری

بعد از آن که صفحه ستون به صورت هموار روی بتن قرار گرفت باید پیچ های مهاری نصب شوند که برای این کار دو روش وجود دارد.

در زمان بتن ریزی شالوده: پیچ ها را در زمان بتن ریزی در محل هایی که معین شده است قرار می دهند و با روش مورد نظر مکان را تثبیت می کنند و دور ان را با بتن می پوشانند.

بعد از بتن ریزی شالوده: با کمک قالب درون بتن فضای خالی ایجاد می شود و در آن میلگرد قرار داده می شود و بعد از سفت شدن بتن پیچ های مهاری در جای خود قرار خواهند گرفت و دور آن را بتن های دانه ریز پر می کنند.

هواگیری صفحه ستون چیست؟

هواگیری صفحه ستون یا همان ریگلاژ نهایی بعد از بتن ریزی صورت می گیرد. ابتدا پیچ های بولت ها شل می شود و سپس آکس ها را چک کرده و بعد از ریگلاژ کردن صفحه ستون، مهره ها محکم بسته می شوند تا صفحه ها آماده برای سوار کردن ستون ها شود.

بولت چیست؟

بیس پلیت به وسیله بولت (anchor bolt) به فونداسیون یا پی متصل می شود. انتهای پایینی بولت ها را خم می کنند تا باعث افزایش درگیری شود. تعداد بولت ها می تواند دو عدد، چهار عدد، شش عدد و … باشد.

تعداد بولت ها و ضخامت و قطر آنها را مهندس با توجه به مشخصات فنی و شرایط ساختمان محاسبه می کند. طول بولت ها باید به اندازه ای باشد که بتواند کشش و فشار وارد شده به ستون و بیس پلیت را تحمل کند.

گروت چیست؟

گروت ماده ای متشکل از ماسه، سیمان، آب و مواد دیگری می باشد که پس از خشک شدن در هر شرایط آب و هوایی تغییر نمی کند و دچار انبساط و انقباض نمی شود. برای یک گروت ریزی مناسب این عمل به صورت مداوم و پیوسته باید صورت بگیرد و بهتر است برای گروت ریزی های حجیم، از پمپ استفاده می شود.

قیمت صفحه ستون

همان ‌طور که گفته شد جنس بیس پلیت یا صفحه ستون از فولاد است و قیمت اجناس فولادی با توجه به وزن آن‌ ها محاسبه می‌ شود. وزن بیس پلیت هم به ‌نوبه خود تحت تأثیر عواملی مانند ابعاد و ضخامت آن است.

برای برآورد قیمت بیس پلیت و برای اجرای بیس پلیت، علاوه بر هزینه خود بیس پلیت، بولت ‌ها، گروت مورد نیاز و … هزینه تیم تخصصی را نیز باید در نظر گرفت. زیرا همان ‌طور که قبلاً اشاره شد، نصب بیس پلیت کاملاً تخصصی است و نیاز به دقت زیاد و برآوردهای کارشناسانه داشته و ایمنی سازه در آینده مخصوصاً هنگام زلزله بسیار به نحوه نصب صفحه ستون‌ ها بستگی دارد.

بهترین تولیدکنندگان صفحه ستون در ایران

تولیدکنندگان صفحه ستون در ایران با بهره گیری از تجهیزات به روز و متخصصان دانش آموخته و باتجربه توانسته اند عملکرد قابل قبولی در تولید این محصولات داشته باشند.

از بهترین تولیدکنندکان انواع صفحه ستون ساختمانی می توان به کارخانه های فولاد اکسین خوزستان، ذوب آهن اصفهان، فولاد گستر آتنا، مجتمع فولاد شاهین بناب، مجتمع فولاد خراسان و… اشاره کرد.

نکات مهم در استفاده از صفحه ستون

هنگام قرار دادن صفحه ستون باید به نکات مهمی توجه کنید. چنانچه با توجه به این نکات نصب صفحه را انجام دهید کار با دقت بالایی انجام شده و مشکلی پیش نخواهد آمد. این نکات به شرح زیر هستند:

* محل قرارگیری صفحه ستون باید به صورت دقیق انتخاب شود. به همین سبب از ابزارهایی چون تراز آکس و ریسمان کشی استفاده می شود.

* به زاویه تقاطع ریسمان ها باید توجه کنید. اگر این زوایا، ۹۰ درجه باشند کار به درستی انجام شده است. در غیر این صورت، اشتباهی در کار رخ داده است.

* برای اتصال صفحه به پی باید از بولت هایی استفاده شود که قطر آنها باید نمره ۲۰ باشد.

* در هر سوی صفحه ستون باید از دو بولت استفاده شود.

* قسمت انتهایی بولت ها را اگر خم کنید، شکل چنگک به خود بگیرند.

* پیچ بولت ها را گریس کاری کنید.

کلام آخر

به جهت افزایش استحکام و طول عمر ساختمان نیاز است که بارها و فشارهای وارد شده به ستون‌ ها از طریق ستون‌ ها به زمین و پی منتقل شود. عضوی که باعث متعادل‌ سازی این انتقال تنش‌ ها می ‌شود بیس پلیت یا صفحه ستون نام دارد.

بیس پلیت عضوی فولادی است که در زمان طراحی آخرین قطعه ‌ای هستند که طراحی می ‌شوند ولی در زمان اجرا اولین قطعه فولادی هستند که در ساختمان اجرا می ‌شوند.

طراحی و اجرای بیس پلیت ‌ها از اهمیت بسیار بالایی برخوردار بوده زیرا از جمله ارکان حفظ امنیت ساختمان به حساب می آید.