دولت برای کنترل بازار اجاره بها باید واحدهای مسکونی خالی را شناسایی و آنها را به چرخه عرضه و تقاضای بازار برگرداند.

به گزارش اخبار ساختمان، دولت برای کنترل بازار اجاره بها باید واحدهای مسکونی خالی را شناسایی و آنها را به چرخه عرضه و تقاضای بازار برگرداند. این مهم که تأثیر چشمگیری بر بازار اجاره دارد، جز از طریق سامانه املاک و اسکان اتفاق نمی افتد. به همین علت یکی از مهمترین کارهای دولت آینده در حوزه مسکن باید تکمیل و استفاده از سامانه املاک و اسکان باشد.
در سال های اخیر تولید و عرضه مسکن و رشد غیرمنطقی قیمت مسکن قدرت خرید و استطاعت مسکن برای مردم را بسیار کاهش داده است و بسیاری از اقشار جامعه از خرید خانه باز مانده اند. به همین دلیل عمده خانوارهای ایران به ناچار متقاضی مسکن اجاره ای شده اند. روانه شدن مردم به سمت اجاره نشینی خود سبب افزایش قیمت اجاره بها هم شده است. این موضوع درحالی است که طبق گزارش مرکز آمار در ۱۳۹۵، حدود ۲.۶ میلیون خانه خالی در کشور وجود داشت.
وجود خانه های خالی، امری ذاتی در بازار مسکن است. بسیاری از خانه ها به دلیل وراثت، مهاجرت یا خانۀ تعطیلاتی ممکن است خالی بمانند؛ که بسیار طبیعی است. موضوعی که وجود خانه های خالی در ایران مهم می کند، اختلاف آن با متوسط نرخ کشور است.
براساس سرشماری نفوس و مسکن در سال ۱۳۹۵، خانه های خالی طی سال های ۱۳۸۵ تا ۱۳۹۵ حدوداً چهار برابر شده است. از ۶۳۳ هزار واحد در سال ۱۳۸۵ به ۱.۶ میلیون واحد در سال ۱۳۹۰ رسیده است. این عدد در سال ۱۳۹۵، همانطور که پیش تر ذکر شد، ۲.۶ بود. در این بازه زمانی ده ساله نرخ واحدهای مسکونی خالی کشور از ۴.۲ درصد به ۱۱.۳ درصد در سال ۱۳۹۵ افزایش یافت. این آمار نشان می دهد که مسکن یک بازار کم ریسک برای سرمایه گذاری است. به همین دلیل مردم برای سرمایه گذاری به این بازار جذب شدند.

سامانه املاک و اسکان مرجع اطلاعاتی وضعیت سکونت مردم کشور

در خصوص خانه های خالی و تأثیر آن بر بازار اجاره مسکن محمد سرگزی، نماینده مردم زابل و زهک گفت: مهمترین راهکار کنترل اجاره بهای مسکن، شناسایی خانه های خالی است.
به اعتقاد او مهم‌ترین کار دولت برای کنترل اجاره بها شناسایی خانه های خالی و بازگردانی آنها به بازار اجاره مسکن است. علت اهمیت شناسایی خانه های خالی این است که تا دولت نداند چه تعداد خانه، در کجای کشور خالی هستند و چه وضعیتی دارند، نمی تواند برای این حوزه تصمیم درستی اتخاذ کند. راه شناسایی واحدهای مسکونی خالی، سامانه املاک و اسکان است.
سامانه املاک و اسکان مرجعی از وضعیت اسکان مردم ایران است. این سامانه، بازوی اجرایی دولت برای اخذ مالیات از خانه های خالی است. اخذ مالیات از خانه های خالی به عنوان یکی از مهمترین ابزارهای کنترل بازار مسکن به شمار می رود.
نماینده مردم زابل و زهک در مجلس شورای اسلامی تصریح کرد: قانون اخذ مالیات از خانه های خالی اقدام خوبی در مجلس است که با تصویب این قانون آغاز شد؛ اما از آنجایی که این قانون به درستی اجرا نشد، آثار خوب آن را مردم نتوانستند لمس کنند.

شناسایی خانه های خالی چه تأثیری بر بازار مسکن دارد؟

دولت برای آنکه بتواند خانه های خالی، را به چرخه عرضه و تقاضا برگرداند، باید اطلاعات دقیقی از ساکنان، مالکان و مستأجران املاک کشور داشته باشد. سامانه املاک و اسکان به همین منظور راه اندازی شد؛ اما تا به امروز به درستی اجرا نشده است. مالیات بر خانه های خالی یکی از ابزارهای مهم قانونی است که به واسطه آن منابع موجود مسکن را شناسایی و آن را به بازار مسکن عرضه می کند. با توجه به چالش هایی که در این زمینه وجود دارد، ثبت اطلاعات تمامی افراد در سامانه املاک و اسکان می تواند اوضاع نابسامان مسکن را درست کند.
همچنین دیگر اثر مالیات بر خانه های خالی، کنترل قیمت مسکن است. مالیات بر واحدهای مسکونی خالی موجب عرضه این واحدها خواهد شد. این عرضه یا در بازار اجاره یا در بازار مسکن ملکی اتفاق می افتد. همین دلیل، عامل کاهش قیمت اجاره بها و قیمت مسکن است. بررسی مطالعات جاش گوردون، استادیار دانشکده سیاست عمومی دانشگاه سایمون فریزر کانادا، نشان می دهد با وضع مالیات بر خانه های خالی در برخی شهرهای کانادا، قیمت مسکن در این شهرها از ۱۵ تا ۳۰ درصد کاهش یافته است.
پس از آنکه خانه های خالی شناسایی شد، مالیات برای مالکانی که به قصد کسب سودهای غیرمنطقی به بازار مسکن گام گذاشته اند، هزینه ایجاد می کند. این اقدام مالکان دارای تعداد زیاد خانه را به عرضه واحدها یا پرداخت مالیات هدایت می کند که در هر دو حالت برای بخش عمده مردم منفعت خواهد داشت. بنابر آنچه تا اینجا گفته شد، برنامه پیش روی دولت چهاردهم برای کنترل و کاهش قیمت اجاره بها، تکمیل و استفاده از سامانه املاک و اسکان باید باشد. به گفته سرگزی، اگر قوانین حوزه مسکن به درستی اجرا شوند هم قیمت اجاره بها کاهش می یابد و هم ساخت مسکن افزایش پیدا می کند.
مهر