وام ودیعه مسکن یکی از راهکارهای مهم در تسهیل دسترسی به مسکن برای جامعه است. اخیراً در جلسه هشتم شورای عالی مسکن، تصویب شد که وام ودیعه مسکن دو برابر شود. این تصمیم با هدف افزایش توانایی اقتصادی افراد برای دستیابی به مسکن اتخاذ شده است. در این گزارش، تأثیر افزایش وام ودیعه مسکن بر افزایش قدرت اجاره نشینان و میزان اقساط وام ودیعه مسکن جدید بررسی می شود.

به گزارش اخبار ساختمان، اصلی ترین هدف کشورها از اعطای وام ودیعه مسکن، افزایش توانایی اقتصادی افراد برای دستیابی به مسکن است. وام ودیعه مسکن عموماً با نرخ بهره کمتری نسبت به وام های معمولی ارائه شده و به عنوان یک راهکار مهم در تسهیل دسترسی به مسکن برای جامعه شناخته می شود. در کشور ما نیز شرایطی برای دریافت این وام برای مستاجران و کمک به بهبود اوضاع مسکن کشور در نظر گرفته شده است.
افزایش وام ودیعه مسکن می تواند تأثیر مثبتی بر قدرت اقتصادی اجاره نشینان داشته باشد. با افزایش مبلغ وام ودیعه مسکن، اجاره نشینان می توانند به راحتی مسکن مورد نظر خود را اجاره کنند. این امر می تواند بهبود قابل توجهی در شرایط زندگی اجاره نشینان ایجاد کند و آنها را از مشکلات مربوط به دسترسی به مسکن مستقل و متناسب با نیازهای خود رها کند.
همچنین، با پرداخت اقساط منظم وام ودیعه مسکن، اجاره نشینان می توانند به تدریج مالکیت مسکن خود را افزایش دهند و از مزایای مالکیت مسکن بهره مند شوند.

میزان اقساط وام ودیعه مسکن جدید

مجلس شورای اسلامی اخیرا با افزایش وام ودیعه مسکن موافقت کرد؛ به این ترتیب سقف وام ودیعه مسکن در شهر تهران به 200 میلیون تومان رسید. نمایندگان مجلس در حالی با افزایش مبلغ وام ودیعه مسکن موافقت کرده اند که چند روز پیش، سرپرست دفتر اقتصاد مسکن از محدودیت منابع بانک ها برای تأمین مالی وام ودیعه مسکن خبر داده بود.
با علم به این موضوع که با افزایش وام ودیعه مسکن، میزان اقساط وام نیز افزایش خواهد یافت، برخی معتقدند با توجه به نرخ بهره کمتری که برای وام ودیعه مسکن در نظر گرفته می شود، این افزایش اقساط قابل قبول خواهد بود و اجاره نشینان می توانند با پرداخت اقساط منظم وام ودیعه مسکن، به تدریج مالکیت مسکن خود را افزایش دهند و از مزایای مالکیت مسکن بهره‌مند شوند.
سقف جدید تسهیلات ودیعه مسکن طبق این مصوبه در تهران ۲۰۰، مراکز استان ها ۱۵۰ و سایر شهرها ۱۰۰ میلیون تومان خواهد بود. از سوی دیگر نماینده مردم تبریز در مجلس پیشنهاد اعطای وام ودیعه مسکن تا سقف ۴۰ میلیون تومان را برای روستاییان داد که با موافقت دولت و مخالفت کمیسیون عمران مجلس روبرو بود اما در نهایت به تصویب نمایندگان رسید.
هنوز اطلاعات دقیقی از مدت بازپرداخت و سود مبلغ جدید برای وام ودیعه مسکن اعلام نشده است، اما اگر بر اساس شرایط گذشته پیش برود مدت بازپرداخت این تسهیلات برای مستاجران تهرانی، پنج ساله و سود آن نیز 23 درصد خواهد بود. بنابراین مستاجران متقاضی وام ودیعه مسکن ماهانه باید حدود پنج میلیون و 600 هزار تومان به‌عنوان اقساط پرداخت کنند! در این صورت، وام اجاره مسکن بسیار گران قیمت خواهد بود.

نظر کارشناسان درباره تأثیر افزایش وام ودیعه بر بازار اجاره بها

در بهار ۱۴۰۲ تعداد ۱۳۳ هزار و ۳۹۹ خانواده برای دریافت وام ودیعه مسکن در سامانه وزارت راه و شهرسازی ثبت نام کردند. از این تعداد، ۵۶ هزار و ۱۱۶ خانواده واجد شرایط بوده و برای دریافت وام به بانک عامل معرفی شدند و از میان آنها فقط هشت درصد یعنی معادل چهار هزار و ۳۷۵ خانواده موفق به دریافت وام شدند و ۹۲ درصد نتوانسته اند این وام را دریافت کنند.
براساس گفته اقبال شاکری عضو کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی، این وام تناسبی با نیاز مستأجران ندارد.
علیرضا مهدی زاده، کارشناس مسکن درخصوص تأثیر افزایش وام ودیعه بر بازار اجاره بها معتقد است که این افزایش وام ودیعه باعث نمی شود قدرت خرید مردم افزایش پیدا کند و بازار مسکن نیز از ساخص های خاص پیروی می کند و در بلند مدت از افزایش ۲۰ درصدی به ۴۰ درصدی رسیده است از سوی دیگر کسی که ملکی را خریداری کرده تا هزینه استهلاک ساختمان درنیاید که اجاره نمی دهد.
فرشید ایلاتی، دیگر کارشناس بازار مسکن درخصوص تأثیر افزایش وام ودیعه بر بازار اجاره بها نیز می گوید: وام ودیعه چند سالی است که به مستأجران داده می شود اما یک سیاست ناکارآمدی است که هر ساله دولت ها آن را تکرار می کند چرا که افزایش وام ودیعه باعث انتظارات تورمی است، این وام ودیعه عملکرد معکوس بر بازار اجاره بها دارد. در عوض می توان از منابع ۴۰ هزار میلیارد تومانی وام ودیعه در افزایش روند ساخت و ساز بهره برد و این افزایش ساخت و ساز است که می تواند بازار اجاره بها را به تعادل برساند.
همچنین فرهاد بیضایی، کارشناس مسکن، درباره تأثیر وام ودیعه مسکن می گوید که باید به عنوان یک سیاست دولتی پایدار تداوم داشته باشد و در قالب برنامه جهش تولید قابل ارزیابی باشد. همچنین، بانک هایی که از پرداخت تسهیلات خودداری کرده اند، باید مشمول جریمه مالیاتی شوند تا تخفیف وام ودیعه مسکن به وجود آید. دولت همچنین باید هر سال سطح تسهیلات ودیعه را مشخص کند و با توجه به قیمت‌های روز، مقدار وام را اعلام کند. این وام باید به عنوان یک سیاست پایدار اجرا شود و نباید به عنوان یک سیاست مقطعی در نظر گرفته شود.

شرایط دریافت وام ودیعه مسکن جدید

شرایط دریافت وام ودیعه مسکن جدید همانند دستورالعمل وام ودیعه مسکن در سال ۱۴۰۲ است، که عبارتند از:
1. متاهل یا سرپرست خانواده باشید.
2. زنان مجرد بالای ۳۵ سال و مردان مجرد بالای ۴۵ سال باشند و شرایط دیگر را داشته باشند.
3. دارای طلاق نامه رسمی و فرزند باشید.
4. نخبگان علمی با معرفی بنیاد ملی نخبگان کشور باشید.
5. معلولان جسمی و حرکتی با داشتن حداقل ۲۰ سال سن و معرفی سازمان بهزیستی کشور باشید.
6. زن مجرد خودسرپرست بالای ۳۵ سال باشید.
7. اجاره نامه منزل شما باید به صورت رسمی تنظیم شده و در سامانه ایران املاک ثبت شده و کد رهگیری داشته باشد.
8. از تاریخ یکم فروردین ماه سال ۸۴ به بعد صاحب ملک نبوده باشید.
9. منع قانونی برای دریافت وام نداشته باشید (مانند چک برگشتی یا اقساط معوقه).
10. تاریخ اجاره نامه شما حداقل باید از ابتدای سال ۱۴۰۱ و حداکثر تا پایان مدت زمان ثبت نام وام باشد.
نکته: لازم به ذکر است که اولویت پرداخت به کسانی است که سال گذشته وامی دریافت نکرده اند.

بازار اجاره بهای مسکن برای بهبود، نیازمند راهکارهای دیگر است

رکود بی‌سابقه حاکم بر بازار اجاره بها مسکن پس از تورم ایجاد شده اجاره در سال ۱۴۰۲ نشان می دهد که با افزایش شدید قیمت ها از ابتدای سال، مستاجران برای اجاره مسکن حداقلی در مناطق متوسط باید مبلغی بین ۲۰۰ تا ۳۰۰ میلیون تومان به عنوان رهن و حدود پنج میلیون تومان به عنوان اجاره ماهانه پرداخت کنند.
براساس این گزارش، وام ودیعه مسکن شاید بتواند برای برخی افراد با شرایط مالی بهتر راه حل باشد، اما برای اکثریت جامعه، به خصوص در شهر تهران، دریافت وام ودیعه مسکن مشکلاتی را به همراه دارد. از یک سو، مراحل دریافت وام پیچیده است و نیاز به ارائه مدارک و انجام امور اداری دارد، از سوی دیگر، پرداخت اقساط وام در کنار مبلغ پرداختی برای اجاره مسکن، برای بسیاری از افراد مشکل است.
علاوه بر این، کسانی که در سال گذشته وام ودیعه مسکن را دریافت کرده اند، به مدت پنج سال نمی توانند دوباره وام را دریافت کنند مگر اینکه کامل آن را تسویه کرده باشند. این موضوع می تواند برای مستاجران با تورم اجاره بالا در سال ۱۴۰۲، در سال های آینده مانعی بزرگ برای دریافت وام ودیعه مسکن باشد.
لازم به ذکر است که آمار منتشر شده از سوی وزارت راه و شهرسازی حاکی از آن است که فقط هشت درصد از متقاضیان وام ودیعه مسکن موفق به دریافت این تسهیلات شده اند؛ به نظر می رسد اجرای طرح تسهیلات ودیعه مسکن نیازمند ضمانت اجرایی است تا شاهد تاثیرات آن در بازار باشیم. نکته مهم این است که دولت باید ساماندهی قیمت اجاره نه لزوماً کنترل قیمت داشته باشد تا منجر به کنترل روابط بین موجر و مستأجر شود، در بازار اجاره، شفافیت به وجود بیاورد و فرایند اجاره کردن را برای همه حتی کسانی که بخواهند واسطه گری حرفه ای در حوزه اجاره داری انجام دهند تسهیل کند.

بیشتر بخوانید: وام ودیعه مسکن در انتظار 2 برابر شدن
صفحه اقتصاد