ایران زمانی بزرگترین و پیشرفته ترین شهرک های مسکونی در خاورمیانه را می ساخت و اکنون جای تأسف دارد که چین برای ایران مسکن یا استادیوم ورزشی بسازد؛ آن هم در شرایطی که کشور گرفتار ناترازی انرژی است و احداث نیروگاه از سوی چینی ها کمک مهم تری برای زیرساخت های اقتصاد کشور است؛ اما به نظر می آید که برخی در دولت علاقه مندند سازه های قابل نمایش در نگاه عموم مثل استادیوم و مسکن را به زیرساخت های حیاتی اقتصاد کشور ترجیح دهند.

به گزارش اخبار ساختمان، چینی ها از ابتدای سال ۱۴۰۳ برای ساخت مسکن و سه استادیوم ورزشی به تهران می آیند. چینی ها در قالب یک قرارداد تهاتری و برای تسویه پول نفت به تهران می آیند تا در بافت فرسوده شهر، مسکن بسازند و سه استادیوم ورزشی احداث کنند.
حضور چینی ها در ساخت و ساز از مهر سال ۱۴۰۰ مطرح و گفته شد که بناست اجرای طرح نهضت ملی مسکن را با نفت تهاتر کنند؛ اما این خبر در دو سال گذشته مدام تأیید و تکذیب شد تا اینکه شهرداری تهران خبر داد که بناست چینی ها را برای نوسازی بافت فرسوده به تهران بیاورد. به تازگی هم محمدرضا رضایی‌کوچی، رئیس کمیسیون عمران مجلس یازدهم، گفته است که از اردیبهشت سال ۱۴۰۳ چینی ها برای ساخت و ساز مسکن به ایران می آیند.
این تصمیم با انتقاد گسترده کارشناسان بخش مسکن مواجه شده است. در روز بیست و یکم مهر ۱۴۰۰، محمدرضا رضایی‌کوچی، رئیس کمیسیون عمران مجلس، مخالفت مجلس با این موضوع را اعلام کرده و گفته بود: وقتی بیش از ۵۰۰ هزار مهندس ساختمان در کشور وجود دارند، هیچ دلیلی برای حضور شرکت های خارجی در طرح تولید مسکن نیست.
از آن سو سازندگان مسکن در مصاحبه های متعددی که با رسانه ها داشتند، گفتند که این اقدام دولت دخالت در بازار ساخت و ساز است و اصولا نه از نظر فناوری و نه سرمایه نیازی به شرکت های خارجی وجود ندارد. برخی دیگر از رسانه ها هم این اقدام دولت را حراج نفت تلقی کردند و نوشتند که شایسته نیست درآمد نفتی به جای توسعه زیرساخت های کشور صرف اقداماتی غیرضروری شود. نکته دیگری که مخالفان این ماجرا به آن اشاره می کردند، بحث بدعهدی چینی ها در پروژه های عمرانی قبلی بود و به‌ طور مشخص به طرح آزادراه تهران-شمال اشاره می کردند که از سمت چینی ها به بهانه تحریم ترک شد.

کارزاری برای احداث مزرعه خورشیدی

در این میان لطفعلی بخشی، استاد بازنشسته اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی، خبر می دهد که کارزاری راه انداخته و درخواست کرده است دولت به جای ساخت استادیوم ورزشی جدید در تهران توسط شرکت های چینی، نیروگاه خورشیدی بسازد.
این اقتصاددان در این کارزار ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهوری و علی سلاجقه، رئیس سازمان حفاظت از محیط زیست را خطاب قرار داده و نوشته است که «به دولت محترم پیشنهاد می دهیم که از ساخت استادیوم صرف نظر کرده ‌و از شرکای چینی بخواهد که به جای آن، یک پروژه بزرگ نیروگاه خورشیدی برای ایران احداث‌ کند».
این اقتصاددان در ادامه با مقایسه برخی مزایا و معایب احداث نیروگاه برق خورشیدی و استادیوم ورزشی تأکید کرده است: «با احداث نیروگاه خورشیدی، تولید برق کشور افزایش خواهد یافت و صنایع ‌و مردم مشکلات کمتری خواهند داشت. همچنین به دلیل کاهش مصرف سوخت های آلاینده برای تولید برق، آلودگی هوا کاهش خواهد یافت و چنین نیروگاهی، با فروش برق، علاوه بر پرداخت اقساط خود، برای دولت نیز درآمدزا خواهد بود و تکنولوژی جدیدی در کشور رواج‌ خواهد یافت. همچنین ایجاد چنین نیروگاهی، گامی در ایفای تعهدات بین‌المللی ایران برای کاهش تولید گازهای گلخانه ای خواهد بود».
این استاد دانشگاه ساخت استادیوم ورزشی جدید در تهران را اولویت ندانسته و در نقد این اقدام دولت، نوشته است: «تأسیسات ورزشی در این‌ مقیاس درآمدزا نخواهند بود ‌و پرداخت سود و اقساط ارزی آن و هزینه نگهداری، هزینه جدیدی را بر بودجه دولت تحمیل خواهد کرد. همچنین بدهی ارزی، برای یک پروژه غیرضروری، مشکل دیگری را بر مشکلات کشور خواهد افزود».
بخشی تأکید کرده است که «هم‌اکنون تهران دارای بالاترین سرانه تأسیسات ورزشی در سطح کشور است که اضافه کردن بر این میزان در شرایط تحریم از عدالت اجتماعی به دور است».

چین در بخش انرژی سرمایه گذاری نمی کند

در همین زمینه آرش نجفی، رئیس کمیسیون انرژی اتاق ایران، می گوید که گمان نمی کند برای چینی ها تفاوتی داشته باشد در بخش انرژی سرمایه گذاری کنند یا ساخت و ساز، و احتمالا این خطای دولت در تشخیص اولویت هاست.
او توضیح می دهد که ایران زمانی بزرگ ترین و پیشرفته ترین شهرک های مسکونی در خاورمیانه را می ساخت و اکنون جای تأسف دارد که چین برای ایران مسکن یا استادیوم ورزشی بسازد؛ آن هم در شرایطی که کشور گرفتار ناترازی انرژی است و احداث نیروگاه از سوی چینی ها کمک مهم تری برای زیرساخت های اقتصاد کشور است؛ اما به نظر می آید که برخی در دولت علاقه‌مندند سازه های قابل نمایش در نگاه عموم مثل استادیوم و مسکن را به زیرساخت های حیاتی اقتصاد کشور ترجیح دهند؛ چراکه احتمالا نمایش این سازه ها می تواند در انتخابات رأی بیاورد؛ اما تقویت زیرساخت های اقتصاد مثل احداث نیروگاه خورشیدی، مانند استادیوم و مسکن قابلیت نمایش ندارد؛ ضمن اینکه دولت هرگز برق خانگی را قطع نمی کند که مردم متوجه اهمیت ناترازی انرژی شوند؛ اما صنایع را با جیره بندی انرژی دچار مشکل کرده است.
از سوی دیگر احتمال دارد که دولت می داند برای ساخت و ساز مسکن و استادیوم کمتر گرفتار تحریم می شود؛ اما برای ساخت نیروگاه خورشیدی و واردات تجهیزات از چین ممکن است با دیوار سخت تحریم مواجه شود. اما حمیدرضا صالحی، عضو کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی تهران، می گوید که چین به ریسک های سرمایه گذاری اهمیت زیادی می دهد و گمان نمی کند که چینی ها حاضر باشند در بخش انرژی ایران سرمایه گذاری کنند.
او ادامه می دهد: چین پیش از این به بهانه تحریم، میدان نفتی آزادگان را رها کرد و حاضر نشد در میدان گازی پارس جنوبی سرمایه گذاری کند؛ اما در عوض سرمایه گذاری های گسترده ای در بخش انرژی کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس انجام داده است و در بخش قطری میدان گازی پارس جنوبی سرمایه گذاری خیره کننده ای انجام داده و گاز آن را به اروپا پیش فروش کرده است. باید اشاره کنم که ظاهرا چین حتی پاکستان را برای سرمایه گذاری به ایران ترجیح می دهد؛ بنابراین با ریسک های بالای سرمایه گذاری در ایران، گمان نکنم که چین حاضر به سرمایه گذاری در بخش انرژی ایران باشد».
عصر ایران