بر اساس برآوردها، حدود ۲۵ میلیون واحد مسکونی در کشور وجود دارد و به گفته محمدمهدی موحدی‌بکنظر، نزدیک به ۱۲.۵ میلیون واحد از این تعداد فاقد سند رسمی اند.

به گزارش اخبار ساختمان، نبود سامانه ای یکپارچه برای ثبت اطلاعات املاک، مسیر سیاستگذاری در بازار مسکن را با دشواری مواجه کرده است؛ در حالیکه بخشی از بازار همچنان در سایه معاملات قولنامه ای و بدون سند رسمی فعال است. بررسی ها در مناطقی مانند شمیران‌نو و جنوب غربی تهران نشان می دهد اعتماد محلی، محدودیت بودجه و عرف های غیررسمی، سه عامل اصلی استقبال از این نوع خرید و فروش هاست.
چند روز پیش سخنگوی سازمان امور مالیاتی از یکی از چالش های اساسی در اجرای قانون مالیات بر خانه های خالی پرده برداشت: نبود سند رسمی برای نیمی از خانه های کشور.
بر اساس برآوردها، حدود ۲۵ میلیون واحد مسکونی در کشور وجود دارد و به گفته محمدمهدی موحدی‌بکنظر، نزدیک به ۱۲.۵ میلیون واحد از این تعداد فاقد سند رسمی اند. این یعنی نیمی از خانه ها خارج از چارچوب های رسمی ثبت شده اند و شناسایی آنها برای اخذ مالیات یا حتی بررسی وضعیت سکونت، با عدم دسترسی مواجه است.
منظور از «نبود سند رسمی»، خانه هایی است که در نظام ثبتی کشور جایی ندارند. این واحدها نه در دفاتر رسمی ثبت اسناد به‌نام مالک قطعی شان ثبت شده اند، نه در سامانه های اطلاعاتی دولت قابل ردیابی اند. در واقع، مالکیت آنها صرفاً با برگه ای دست نویس یا قراردادی غیررسمی در بنگاه های معاملات ملکی بین خریدار و فروشنده جابه‌جا شده‌ و از نظر حقوقی، رسمیتی ندارند.
این وضعیت، شناسایی چنین واحدهایی را برای نهادهای سیاستگذار عملاً ناممکن کرده؛ چراکه نه نشانی دقیق آنها ثبت شده، نه مالک آنها برای دولت قابل شناسایی است، و نه مشخص است که این خانه ها خالی اند یا در اختیار مستأجر. در چنین شرایطی، اجرای قوانینی مانند مالیات بر خانه های خالی یا حتی هدفگذاری در حوزه مسکن، با چالشی جدی روبه‌روست.
بنابراین، پراکندگی اطلاعات، اختلاف داده ها بین دستگاه های مختلف و نبود یک بانک اطلاعاتی واحد، مسیر سیاستگذاری در بازار مسکن را دشوار کرده است. هرچند سازمان امور مالیاتی و وزارت راه و شهرسازی در حال برگزاری جلساتی برای کاهش خطاهای آماری و ایجاد سامانه یکپارچه اطلاعات املاک هستند، اما تا زمان اجرایی شدن این برنامه ها، بخش بزرگی از بازار در حاشیه باقی می ماند.
بررسی‌ بازار مسکن تهران نشان می دهد قیمت این واحدها معمولاً پایین تر از متوسط منطقه تعیین می شود. همچنین در محله هایی مانند شمیران‌نو و مناطق ۱۸ و ۱۹، که سهم آپارتمان های قولنامه ای بالاست، مشاوران املاک سه دلیل عمده برای استقبال از این نوع معاملات عنوان می کنند: محدودیت بودجه خریداران، رواج معاملات غیررسمی در این محله ها، و سطح بالاتر اعتماد میان ساکنان محلی.
در شمیران‌نو، بخشی از این املاک اوقافی اند؛ مسئله ای که می تواند یکی از دلایل نبود سند رسمی باشد. در چنین مواردی، خریداران باید با دقت بیشتری عمل کنند و از ارائه مدارک و مجوزهای معتبر توسط فروشنده اطمینان حاصل کنند.

دنیای اقتصاد