با ورود سیمان و فولاد به بورس کالا، برخی فعالان بازار آزاد این اقدام را عامل افزایش قیمت ها می دانند و به آن نقد دارند. با این حال کارشناسان این اقدام را در راستای شفاف سازی، حذف امتیازات دلالی و بهبود شرایط بازار می دانند.

به گزارش اخبار ساختمان، سیمان و فولاد، دو کالای اساسی در صنایع ساخت و ساز و تولید مسکن، همواره تحت تأثیر نوسانات قیمت و چالش های عرضه و تقاضا بوده اند. بسیاری از فعالان اقتصادی و کارشناسان معتقدند که بورس کالا به عنوان یک بستر معاملاتی مدرن، نقش مؤثری در شفاف سازی بازار و کاهش رفتارهای سوداگرانه ایفا می کند. با این حال، برخی نیز آن را متهم به افزایش قیمت ها می کنند.
حمید فرمانی، رئیس سابق هیئت مدیره انجمن سیمان، با اشاره به تأثیر بورس کالا بر شفافیت بازار سیمان و فولاد اظهار کرد: بورس کالا باعث شده است که روند معاملات این محصولات از کارخانه تا مصرف کننده نهایی قابل رصد باشد. این شفافیت نه تنها اطلاعات دقیقی درباره قیمت ها فراهم می کند، بلکه امکان پایش مسیر عرضه و تقاضا را نیز فراهم کرده است.
وی با تأکید بر نقش عرضه و تقاضا در ایجاد نوسانات قیمتی عنوان کرد: وقتی تولیدکنندگان به دلیل قطعی گاز یا برق برای چند ماه امکان تولید ندارند، عرضه کاهش می یابد.
او ادامه داد: در اوج مصرف، قیمت ها به طور طبیعی افزایش پیدا می کند. در چنین شرایطی، دلالان نیز با استفاده از فرصت ها می توانند به التهاب بازار دامن بزنند. برای همین نوسان و التهاب بازار سیمان بستگی به میزان عرضه و تقاضا دارد.

باید به سازوکار عرضه و تقاضا اجازه داد کار خود را انجام دهد

فرمانی در ادامه به کارکرد بورس کالا به عنوان یک بستر برای کشف قیمت عادلانه اشاره کرد و گفت: بورس کالا بازاری است که تعداد زیادی خریدار و فروشنده در آن حضور دارند و به همین دلیل امکان کشف قیمت منصفانه فراهم می شود. این پلتفرم خود عامل نوسانات نیست؛ بلکه این نوسانات هستند که از نبود تعادل در عرضه و تقاضا نشات می گیرند. اگر در زمان اوج نیاز، تولید کافی نباشد، رقابت برای خرید محدودیت های عرضه، قیمت ها را افزایش می دهد.
وی با انتقاد از دخالت های دستوری در بازار افزود: مداخله های مقطعی کمکی نمی کند. به عنوان مثال، در روزهایی که سیمان مازاد عرضه دارد، بورس کالا آن را جمع آوری نمی کند. بنابراین، باید به سازوکار عرضه و تقاضا اجازه داد کار خود را انجام دهد و برای ارزیابی منصفانه قیمت ها باید یک بازه زمانی حداقل یکساله را در نظر گرفت. قضاوت های نقطه ای، به ویژه در فصل های رکود یا اوج مصرف، منطقی نیست.

بورس کالا عامل افزایش قیمت هاست؟

فرمانی با اشاره به انتقاداتی مبنی بر اینکه بورس کالا عامل افزایش قیمت هاست، تصریح کرد: این ادعا نادرست است و کسانی که این موضوع را بیان کردند سواد ندارند. وگرنه پیش از بورس کالا، دسترسی به سیمان آبیک با ظرفیت تولید سالانه پنج میلیون تن تنها در اختیار پنج تا ۱۰ نفر بود، اما اکنون بیش از هزار نفر می توانند از این منبع خرید کنند. این خود نشان دهنده عدالت در توزیع است که بورس کالا فراهم کرده است.
او با تأکید بر نقش این بستر در کاهش دلالی و معاملات غیررسمی عنوان کرد: با تکمیل سیستم های مرتبط، مانند انبارهای نظارتی، امکان رصد دقیق معاملات و واسطه ها فراهم می شود. هرچند هنوز شکاف هایی وجود دارد و فعالیت دلالان خارج از چارچوب های منصفانه به نوسانات قیمتی دامن می زند، اما بورس کالا ابزار مناسبی برای شفاف سازی و مدیریت بهتر بازار فراهم کرده است.
تجارت نیوز